Działalność Izby Regionalnej od samego początku można podzielić na cztery okresy:
- okres I / rok 1938 / inicjacyjny, związany z Kółkiem Miłośników Piekar Śląskich
- okres II / lata 1959-1980 / przypadający na czasy Stowarzyszenia Miłośników Piekar Śląskich
- okres III / lata 1981-1991 / związany ze Stowarzyszeniem Miłośników Ziemi Piekarskiej
- okres IV / po 1993 roku / związany z Miejską Biblioteką Publiczną w Piekarach Śląskich
Każdy z tych okresów obfitował w inicjatywy zmierzające do osiągnięcia wspólnego celu – gromadzenia zbiorów i popularyzacji wiedzy o historii miasta Piekary Śląskie i regionu górnośląskiego. Historia piekarskiej archiwistyki i muzealnictwa społecznego jest pełna wzlotów i upadków, okresów bardziej lub mniej pomyślnych, ale wypełnionych licznymi inicjatywami na rzecz ratowania lokalnego dziedzictwa kulturowego i historycznego.
W tym miejscu nie znajdą Państwo pełnej historii naszej placówki. Dzieje Izby Regionalnej - nie jako budynku czy instytucji, ale jako pewnej idei - są obecnie przedmiotem badań historycznych, a po ich zakończeniu wszystkie wnioski zostaną zebrane i opisane w planowanej monografii pt. "Izba Regionalna: historia działalność i zbiory społecznego archiwum miasta i regionu".
Aby choć trochę zaspokoić Państwa ciekawość, chcielibyśmy jedynie nadmienić, że korzenie piekarskiej Izby Regionalnej sięgają czasów przedwojennych i liczą już ponad 80 lat. Wszystko za sprawą, powołanego 9 kwietnia 1938 roku, Kółka Miłośników Piekar Śląskich przy miejscowym oddziale nieznanej organizacji o skrócie P.Z.P. Założycielami Kółka Miłośników Piekar Śląskich byli lokalni działacze społeczni, którym bliskie były ideały przyświecające dzisiejszym archiwistom społecznym. W skład kierownictwa nowo powołanej organizacji weszli ppor. Paweł Słania, Karol Cisek i Jan Hanszla w charakterze sekretarza-korespondenta. Kółko Miłośników Piekar Śląskich składało się z sześciu sekcji: archiwalnej (Paweł Słania), muzealnej i prasowej (Jan Hanszla, Karol Cisek), ludoznawczej i sztuki ludowej (prof. Chrzanowski, Wawrzyniec Czempiel), historycznej (ppłk Franciszek Piłsz, Melchior Bibiela), przyrodniczej (kierownik szkoły o nazwisku Ogaza, nauczyciel Gzyl) i finansowej (nauczyciel Alojzy Koterzyna).
Nowa inicjatywa piekarska szybko zyskała uznanie ówczesnej opinii publicznej, która okrzyknęła ją bardzo poważną placówką kulturalno-naukową, której głównym zamiarem było powołanie regionalnego muzeum z siedzibą w Piekarach Śląskich oraz szerzenie kultury i oświaty. Niezwłocznie ogłoszono akcję zbierania pamiątek wśród mieszkańców poprzez ogłoszenia w „Wiadomościach Parafii Św. Trójcy” i „Piekarskich Wiadomościach Parafialnych”:
"Upraszamy naszych kochanych parafian, aby choć w drobnej części przyczynili się do rychłego otwarcia pożytecznej tej placówki kulturalnej przez oddanie starych, w domu zbędnych rzeczy, jak części strojów ludowych, obrazów, drewnianych figurek, krzyży, książek, śpiewników, starych egzemplarzy „Zwiastuna”, „Światła” i „Gwiazdy Piekarskiej”, wszelkich skamienielin i muszli, w dawnych czasach używanych mebli. Wszystko to oddawać można w pokoju 4 tut. Urzędu gminy. Kto bardzo biedny otrzyma wynagrodzenie".
Źródło: „Katolik”, 1938, R. 72, nr 86, s. 2